Het Europees Parlement heeft vandaag ingestemd met het onderhandelingsmandaat van rapporteur Lara Wolters (PvdA/S&D) over de EU-richtlijn gepaste zorgvuldigheid. Met het compromis zet het Europees Parlement een grote stap om van verantwoord ondernemen in wereldwijde waardeketens de norm te maken. Tegelijkertijd bevat de tekst ernstige zwakke plekken, zoals de uitzonderingspositie voor de financiële sector en de beperking van het begrip ‘waardeketen’ uit de OESO-richtlijnen.
Foto: European Union 2017 - European ParliamentPositief is dat het Europees Parlement enkele belangrijke tekortkomingen van het voorstel van de Europese Commissie corrigeert. Zo is de plicht om gepaste zorgvuldigheid uit te voeren veel beter in lijn met de OESO-richtlijnen, waardoor de EU-richtlijn veel effectiever kan zijn in het voorkomen van misstanden in ketens. Cruciaal is dat de Parlementspositie expliciet benoemt dat bedrijven hun eigen inkooppraktijken onder de loep moeten nemen. Ook is er aandacht voor betekenisvolle dialoog met vakbonden en maatschappelijke organisaties, ondernemen in conflictgebieden en gender-sensitieve gepaste zorgvuldigheid.
Mazen in de wet
Tegelijkertijd kiest het Europees Parlement ook voor ernstige afwijkingen van de OESO-richtlijnen. Zo hoeven bedrijven in de financiële sector slechts beperkt gepaste zorgvuldigheid te doen bij het aangaan van nieuwe leningen. Ook beperkt het Parlement het begrip ‘waardeketen’, waardoor bijvoorbeeld onduidelijk is of het voorkomen van schadelijke gevolgen van het gebruik van producten als pesticiden of surveillancetechnologie in conflictgebieden binnen de wet vallen. Het Parlement heeft verder gekozen voor een gefaseerde invoering, waardoor het nog jaren gaat duren voordat bedrijven met meer dan 250 medewerkers due diligence moeten gaan doen.
Manon Wolfkamp (MVO Platform): “Met de aanname van de Parlementspositie heeft rapporteur Lara Wolters heel knap werk geleverd, zeker gezien de enorme lobbydruk van het bedrijfsleven in Brussel. Maar wij hebben wel gemengde gevoelens over het bereikte compromis. Om tot een wet te komen die daadwerkelijk bijdraagt aan duurzame en verantwoorde waardeketens wereldwijd moet er wel nog flink wat gebeuren in de triloog. Nederland kan hier binnen de Raad een belangrijke bijdrage aan leveren.”
Teleurstellend was dat, in tegenstelling tot coalitiepartners VVD, D66 en ChristenUnie, slechts twee van de vijf CDA-Europarlementariërs voor het compromis stemden (Esther de Lange en Toine Manders).
Belangrijke rol Nederland tijdens triloog
Het MVO Platform roept het Nederlandse kabinet op om tijdens de triloog binnen de Raad in te zetten op verbeteringen. Belangrijk daarbij is dat de focus op een gezamenlijke aanpak van misstanden door ketenpartners, zoals in positie van het Europees Parlement, wordt overgenomen en verbeterd. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om bepalingen over het aanpassen van inkooppraktijken.
Ook is het belangrijk dat de plicht tot gepaste zorgvuldigheid, inclusief het waardeketenbegrip, in lijn is met de OESO-richtlijnen en dat die voor de financiële sector net zo geldt als voor andere sectoren. De Richtlijn mag onder geen beding leiden tot een verslechtering van de toegang tot recht voor slachtoffers van mensenrechtenschendingen. Daarnaast dient een plicht om klimaatschade te voorkomen in lijn met het Parijsakkoord in de Richtlijn te worden opgenomen.
Het MVO Platform is het netwerk van 25 maatschappelijke organisaties en vakbonden die zich inzetten voor effectieve wetgeving voor maatschappelijk verantwoord ondernemen die bijdraagt aan het beschermen van mensenrechten en het milieu wereldwijd.
Dit bericht is op 7 juni aangepast.
