Het MVO Platform organiseerde op donderdag 30 mei het evenement ‘IMVO-wetgeving: het nieuwe tijdperk voor verantwoord en duurzaam ondernemen’ in de Humanity Hub in Den Haag. Die dag stonden we stil bij een memorabel moment: verantwoord ondernemen is voor bedrijven niet langer vrijwillig, het wordt een verplichting. De EU maakt het voor bedrijven verplicht om misstanden als uitbuiting, landroof en milieuschade tegen te gaan.
Foto: Twan Thio
Met een anderhalf uur durend inhoudelijk programma keken we terug op hoe we op dit punt zijn beland, en blikten we vooruit op de implementatie van de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) in Nederland. Bij het evenement waren deelnemers uit alle geledingen aanwezig: bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, vakbonden, academici, ambtenaren en toezichthouders. Met zowel oudgedienden als mensen die nu, de komende maanden en jaren, met deze wet aan de slag gaan. David Ollivier de Leth was de moderator van de middag die werd afgesloten met een feestelijke borrel.
In gesprek met….
Voormalig minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Tom de Bruijn, verzorgde de opening en inleiding. De oud-minister vertelde over zijn tijd als minister en benadrukte dat het wetgevingsdossier op dat moment veel aandacht nodig had. Hij kondigde in die tijd nationale wetgeving aan. Tom de Bruijn stelde dat voor hem, als hij kijkt naar de uiteindelijke Europese wet, het glas half vol is. De wet vormt een hele belangrijke eerste stap.
Daarna ging Manon Wolfkamp in gesprek met Lara Wolters (Europarlementariër PvdA) en Stieneke van der Graaf (voormalig Tweede Kamerlid ChristenUnie). Zij blikten terug op nationale en Europese ontwikkelingen en keken voorzichtig vooruit naar de implementatie. Stieneke van der Graaf vertelde over de achtbaan die ze doormaakte rond de ingediende initiatiefwet. Samen met Jasper van Dijk (SP), Joris Thijssen (GroenLinks-PvdA), Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA), Marieke Koekkoek (Volt) en Alexander Hammelburg (D66) dienden zij op 1 november 2022 deze initiatiefwet in. Lara Wolters vertelde over de veeleisende laatste maanden en de (soms 16 uur durende) onderhandelingen in het Europees Parlement en met de Raad. Zij is blij met de uitkomst, maar ook zij ziet grote gebreken; zoals de reikwijdte, de financiële sector en de waardeketen. Beide sprekers hopen met deze wet de levens van vele mensen in ketens te verbeteren en zien naast de gebreken ook volop mogelijkheden.
Implementatie CSDDD in Nederland
David Ollivier de Leth introduceert en interviewt de panelleden over de implementatie van de CSDDD in Nederland:
- Gilles Goedhart – Coördinator IMVO-wetgeving, Ministerie van Buitenlandse Zaken
- Siri de Vrijer – Advisor public affairs, MVO Nederland
- Frans Dekker – Policy advisor Responsible Business Conduct, FNV
- Ioan Nemes – Private sector lead, Oxfam Novib
- Liesbeth Enneking – Bijzonder hoogleraar Juridische aspecten van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO) verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en NCP-lid.
Elk vanuit hun eigen perspectief beantwoordden de panelleden vragen als:
- Welk resultaat springt er na al die onderhandelingen nu in positieve zin uit?
- Als je één tekortkoming in de CSDDD zou kunnen aanpakken met de implementatiewet, welke zou dat zijn?
- Wat verwacht je van het toezicht?
- Wat voor rol zie je voor het maatschappelijk middenveld als de wet straks van kracht is?
- Hoe ziet het implementatieproces er in de komende twee jaar uit?
- Wat hebben bedrijven nu nodig om goed aan de slag te kunnen gaan met de CSDDD?
Het ministerie ging in op de inzet van Nederland de afgelopen tijd voor de CSDDD en het proces de komende tijd. Bij de implementatie worden stakeholders geconsulteerd en alle standaardstappen doorlopen. Gilles Goedhart benadrukte dat er nogal wat duurzaamheidswetten op het bedrijfsleven afkomen momenteel en dat de paraplu daarvoor de OESO-richtlijnen zijn.
Net als enkele andere sprekers sprak Liesbeth Enneking over de smart mix van maatregelen die nodig is en wat je nog kunt doen in de Nederlandse implementatiewet. Siri de Vrijer sprak over wat bedrijven nodig hebben en waarmee zij geholpen kunnen worden in de transitie naar verantwoord en duurzaam ondernemen.
Toezichthouders moeten niet te dicht op het bedrijfsleven kruipen, zij blijven op gepaste afstand, vindt Frans Dekker. “De nieuwe wet is voor FNV een nieuwe stok om mee te slaan in ons vakbondswerk, een belangrijk nieuw wapen in ons arsenaal om op te komen voor werkende mensen.” Ioan Nemes van Oxfam Novib is blij dat de CSDDD er is, maar sprak ook zijn zorgen uit. Het uitzonderen van de financiële sector bijvoorbeeld, dat springt er voor Oxfam uit. “Er is een mentaliteitsverandering nodig in het bedrijfsleven. We willen geen contracten waarin ‘liability’ wordt verschoven naar leveranciers, maar een echte omschakeling naar eigen verantwoordelijkheid en dus niet afschuiven.”
Kamerleden aan het woord
Kamerleden Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA) en Marieke Koekkoek (Volt) waagden zich aan een politieke vooruitblik in Nederland. Beide politici zijn van plan de implementatie op de voet te volgen. In een debat met minister Schreinemacher twee dagen eerder beloofde de minister om elke drie maanden een update te sturen naar de Kamer, waaronder ook over de inrichting van het toezicht, iets dat Hirsch erg belangrijk vindt.
Beide politici benadrukten de zware periode die voor ons ligt. De ontwikkelingssector zal flink worden gekort en dit is in brede zin slecht nieuws voor duurzaamheid, maar ook voor de implementatie en uitvoering van de CSDDD. Inhoudelijk zien de twee Kamerleden enkele grote gebreken in de wet en willen die graag repareren, wat wellicht ook kan met aanvullende maatregelen.
Afsluiting: dappere figuren en radartjes
De middag werd afgesloten door Gisela ten Kate. Zij ging in op het ‘nieuwe tijdperk’ met wetgeving, en wat dit betekent voor het MVO Platform dat al sinds de oprichting 22 jaar geleden ervan overtuigd is dat er een verplichting moet komen. De CSDDD maakt o.a. de zes stappen van due diligence verplicht. En dat is wat het MVO Platform ook voor ogen had. “Wij hopen dat deze wet echt verschil kan maken voor mens en milieu in de ketens. Tegelijkertijd zijn we er nog niet. Er moet nog een hoop gebeuren, zowel qua uitvoering als qua verbetering van de wet.”
Aan wetgeving is de afgelopen jaren ontzettend hard gewerkt door heel veel verschillende mensen. De bijeenkomst was ook bedoeld als een eerbetoon aan alle mensen die hebben bijgedragen aan IMVO-wetgeving. Het zijn allemaal radartjes die in elkaar hebben gegrepen.
- Er waren dappere publieke figuren, waarvan velen ook bij het evenement aanwezig.
- Er waren ministeries die hoge kwaliteit en stille maar sterke diplomatie leveren.
- Er waren bedrijven die hun nek uitsteken en echt verandering willen zien, al dan niet verenigd bij MVO Nederland of samen met academici, het maatschappelijk middenveld, vakbonden en religieuze instanties in het IDVO.
- En dan waren er de maatschappelijke organisaties. Uiteindelijk heeft elk onderzoek, rapport, project, opinie, debat, filmpje, tweet bijgedragen. En achter elke actie zat een heel team dat meewerkte: hier in Nederland, in tal van productielanden waarmee wordt samengewerkt en door heel Europa – die zich bijvoorbeeld verzamelen bij ECCJ.
Fotograaf: Twan Thio
