De ChristenUnie heeft in de Tweede Kamer een initiatiefnota aangekondigd met een voorstel voor wetgeving die bedrijven verplicht om zich te houden aan de OESO-normen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Een MVO-wet zou bedrijven verplichten om maatregelen te nemen om risico’s op bijvoorbeeld dwangarbeid, gebrek aan vakbondsvrijheid en ontbossing in hun ketens te voorkomen en aan te pakken. Het MVO Platform juicht dit initiatief toe en hoopt dat het kabinet zich achter het voorstel zal scharen.
Foto: ChristenUnieVolgens de nota van ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind verplicht MVO-wetgeving bedrijven om hun ketens te onderzoeken op (risico’s op) mensenrechtenschendingen en milieuschade en een plan van aanpak op te stellen om daadwerkelijke schendingen en risico’s daarop te voorkomen en aan te pakken. Ook moeten bedrijven de mogelijkheid bieden aan slachtoffers van schendingen om een klacht in te dienen. Dit proces van ‘gepaste zorgvuldigheid’ (due diligence) sluit aan op de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen.
Tot nu toe was de naleving van MVO-normen door bedrijven vrijwillig. De Nederlandse overheid moedigt bedrijven aan om de OESO-richtlijnen na te leven en ondersteunt samenwerkingsinitiatieven tussen maatschappelijke organisaties, vakbonden en bedrijven om problemen in ketens aan te pakken, zoals de IMVO-convenanten. Deze vrijwillige benadering van het MVO-beleid is echter onvoldoende effectief gebleken.
Mensenrechtenschendingen en milieuschade komen nog altijd structureel voor in de ketens van bedrijven die op de Nederlandse markt actief zijn en de meeste Nederlandse bedrijven doen veel te weinig om deze problemen aan te pakken. De Transparantiebenchmark 2019 van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat bijvoorbeeld zien dat slechts 22 procent van de grootste bedrijven in Nederland zegt zich aan de OESO-richtlijnen te conformeren.
Het voorstel van de ChristenUnie past in een internationale trend: in onder meer Frankrijk, Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten is al MVO-wetgeving van kracht. Ook de regeringen van Duitsland en Finland ontwikkelen momenteel MVO-wetgeving. In Nederland nam de Eerste Kamer in 2019 de Wet Zorgplicht Kinderarbeid aan; deze wet moet nog worden uitgewerkt door het ministerie van Buitenlandse Zaken. De politiek heeft hiermee laten zien de aanpak van kinderarbeid in productieketens serieus te nemen – nog beter zou zijn als bedrijven ook verplicht worden om andere risico’s voor arbeidsnormen, mensenrechten en het milieu in hun ketens aan te pakken.
Het MVO Platform pleit er dan ook voor dat het kabinet de initiatiefnota van de ChristenUnie overneemt en nog dit jaar met een wetsvoorstel komt. Het MVO Platform pleit voor een doordachte mix van MVO-beleid, waarin de effectiviteit van vrijwillige maatregelen, zoals de IMVO-convenanten, wordt vergroot door de invoering van wettelijke MVO-verplichtingen.
